Çöl Tozlarının Türkiye’ye Ulaşması

Çöl tozları genellikle Kuzey Afrika’daki Sahra Çölü’nden veya Arabistan Yarımadası üzerinden gelerek güney bölgelerde etkili olurdu. Ancak bu yıl neredeyse tüm Türkiye’de etkisini gösterdi. Özellikle nisan ve mayıs aylarında Karadeniz Bölgesi dışındaki birçok farklı ilde havanın rengini değiştirerek dikkat çekti. Araçların üzerinde çamur tortusu bırakan toz taşınımının sık olması aslında olağan değil.

Çöl Tozlarının Taşınımı ve Etkileri

İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Meteoroloji Mühendisi Dr. Güven Özdemir’e göre, çöl tozları atmosfere konvektif hareketlerle taşınır ve jet rüzgarları veya tropikal rüzgarlarla dünyanın çeşitli bölgelerine yayılır. Tozlar, mineral içerikli olup ekosistem için önemli bir rol oynar. Kuzey Afrika, Orta Doğu, Arabistan Yarımadası gibi çöller en büyük kaynaklardır. Sıcaklığın yüksek olduğu çöllerdeki tozlar, rüzgarlarla atmosferin üst seviyelerine taşınır ve dünyanın çeşitli yerlerine dağılır.

Küresel Isınma ve Toz Taşınımı

Günümüzde küresel ısınmanın etkisiyle çöl tozlarının taşınım hızı ve alanı değişmiş durumda. Önceden iç kesimleri etkileyen toz taşınımı artık kuzey bölgelere kadar yayılabiliyor. Dr. Özdemir’e göre, sıcaklıkların artması, nüfusun ve betonlaşmanın çoğalması, fosil yakıt kullanımının artması gibi faktörler bu değişiklikte etkili. Bu durum, çöl tozlarının Türkiye’de ve daha kuzeydeki ülkelere ulaşmasını hızlandırmıştır.

Çöl Tozlarının Etkileri ve Önlemler

Çöl tozlarının hava kalitesini bozarak solunum yolu hastalıklarına neden olduğu bilinmektedir. Toz taşınımının olduğu günlerde partikül önleyici maskelerin kullanılması, özellikle yaşlıların belirli saatlerde dışarı çıkmaması önerilir. Ayrıca çöl tozları yangın riskini de artırabilir. Bu tozlar sıcak hava ile birleşerek orman yangınlarına sebep olabilir.

Çöl Tozlarının Ekosisteme Etkisi

Çöl tozları sadece olumsuz etkilere yol açmaz, aynı zamanda ekosisteme de fayda sağlar. Toprağa düştüğünde gübre görevi görür, deniz canlıları için mineraller sağlar ve yağmur oluşumuna katkıda bulunabilir. Bu nedenle çöl tozlarının doğru işleyen bir ekosistem için hayati önem taşıdığı unutulmamalıdır.