Tuzun Rolü ve Önemi
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre, vücutta sıvı dengesinin, kan basıncının düzenlenmesi, asit-baz dengesinin sağlanması ve sinir-kas sisteminde uyarıların iletilmesinde tuz (NaCl) büyük önem taşıyor.
Aşırı Tuz Tüketiminin Zararları
Aşırı tuz tüketimi insan sağlığını olumsuz etkileyebilir. Dünyada ölümlerin yarıdan fazlasına bulaşıcı olmayan hastalıklar neden olurken, bunların yüzde 30’unu kalp-damar hastalıkları oluşturuyor. Bu hastalıklar için en önemli değiştirilebilir risk faktörleri arasında aşırı tuz tüketimi, sağlıksız beslenme, fiziksel aktivite yetersizliği, sigara ve alkol kullanımı bulunuyor.
Tuz Tüketiminin Azaltılması
Yüksek kan basıncı (hipertansiyon), dünyadaki tüm ölümlerin yüzde 13’ünden sorumlu tutuluyor ve tuz miktarı kan basıncı seviyesinin en önemli belirleyicisi olarak kabul ediliyor. Günde 2 gramdan fazla yüksek sodyum ya da günde 5 gramdan fazla tuz tüketimi, yüksek kan basıncı, artmış kalp hastalıkları ve inme riskini arttırabilir.
Türkiye’de Durum ve Alınan Önlemler
Türkiye’de yapılan SALTÜRK çalışmasına göre, günlük tuz tüketimi önerilen miktarın iki katı olan 15 gram seviyesinde. Ancak, 2011 yılından itibaren uygulanan Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Eylem Planı sayesinde bu miktar 10,2 grama düşürüldü. Plan kapsamında tuz içeriği birçok üründe azaltılarak, tuz tüketiminin azaltılması hedefleniyor.
Uygulanan Değişiklikler
– Türk Gıda Kodeksi Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği (2012) uyarınca ekmekteki tuz oranı yüzde 25 azaltıldı.
– Pastırmadaki tuz oranı 100 gram kuru malzemede 8,5 gramdan 7 grama düşürüldü.
– Kırmızı biberdeki tuz oranı yüzde 22 azaltıldı.
– Domates salçasındaki tuz miktarı yüzde 64 azaltılarak, 100 gram salçada tuz miktarı 14 gramdan 5 grama düşürüldü.
– Zeytindeki tuz oranı yüzde 50 azaltıldı, maksimum düzey yüzde 8 ile sınırlandırıldı.
– Peynirdeki tuz oranı yüzde 35-61 azaltıldı, farklı peynir türlerine bağlı olarak 100 gram peynirdeki maksimum tuz miktarı 3-7,5 gram olarak belirlendi.
– Tuz paketlerinin üzerinde ‘Tuzu Azaltın Sağlığınızı Koruyun’ ibaresi zorunlu hale getirildi.
– Okul kantinlerinde satılan besinler için tuz miktarına yönelik kriterler belirlendi.
– Kamu kurumlarının kafeteryalarından ve yemekhanelerinden tuzluklar kaldırıldı.
